Narsistleri tanımak!Sana “hadi gel birlikte beni sevelim” desem ne söylersin? Muhtemelen bu sana çok saçma gelir, ama narsisizm dediğimiz kişilik yapısı da tam olarak bunu amaçlar. Tabii ki bunu yaparken açıkça bunu söylemez ama aslında etrafında bir narsist varsa onunla iletişiminin özeti de tam olarak bu. Bunu o kadar ustaca yaparlar ki birlikte o kişiyi sevdiğinin farkında dahi olmazsın. Yani kendilerini çok iyi gizlerler, o aşırı kendini sevme durumlarını asla belli etmezler. Peki etrafımızdaki narsistleri nasıl tanıyacağız o zaman? Narsistleri tanımak için aşağıdaki maddeleri bilmemiz gerekiyor. Ayrıca videoyu da izleyebilirsin.
Narsistleri tanımak için en önemli noktaları iyi bilmek gerekiyor. Narsistlerin en önemli özelliği şudur; ilk önce seni o kadar çok yüceltirler ki bir şekilde o insanları hep görmek istersin-her zaman onlarla konuşmak istersin. Düşünsene birisi seni sürekli övüyor, sürekli gururunu okşuyor. Kim olsa bunu sürekli hissetmek ister öyle değil mi? Ama bir narsist, senin ilgini ve sevgini kendine bağladığı zaman artık o senden beslenmeye başlar. Çünkü ilişkinin kontrolünün artık onda olduğunu fark eder. Bunu nasıl yaparlar, seni eleştirerek ve aşağılayarak. Mesela çok yoğun bir gün geçiriyorsun ve o gün için alman gereken bir kargo var. Sen de sevgilinden o kargoyu almasını rica ediyorsun ve senin yerine onu alıyor. Ardından buluşuyorsunuz ve sana şunu söylüyor: “gerçekten de ben olmadan hiçbir şey yapamıyorsun-ben olmasam mahvolmuştun”. Yani bu tarz cümlelerle aslında senin beceriksiz olduğunu vurgular. Bunu farklı örneklerle sürekli duyduğunu düşünsene. Bir süre sonra kendini gerçekten o insana bağımlı hissedersin değil mi? O olmadan hiçbir şeyi yapamayacağını düşünürsün ve fark etmeden artık sen onun egosunu besleyen bir nesne olursun onun için. Aslında ilişkilerinde sorgulaman gereken şey de tam olarak bu nokta. Eğer narsist olduğundan şüphelendiğin birisi varsa bu noktaya çok dikkat et. Kendine şunu sor; beni aşağılıyor mu, kendimi sürekli onun yanında beceriksiz ve yetersiz hissediyor muyum? Eğer cevabın evetse diğer soru da şu; bunu ben kendi kendime mi hissediyorum yoksa bu insan hayatıma girdikten sonra mı bu şekilde hissetmeye başladım? Bu soruların yanıtları senin için ilk adım olsun.
Narsistlerin önemli özelliklerden biri de yaptıkların üzerinden senin kendini suçlu hissetmeni sağlamak. Ne demek istiyorum? Mesela senin için o gün o kargoyu aldı ve önemli olan bir şeyi yaptı senin için. Ama başka bir zamanda da bunu sana karşı kullanır. Nasıl mesela? Örneğin bir gün çok yorgunsun ve o insan birlikte dışarıda gezmek istediğini sana söyledi. Ama sen o kadar yorgunsun ki kolunu kaldıracak halin yok. Sen de bunu ona söyledin. Asla unutmaman gereken bir şey var: Bir narsist için reddedilmek çok ince bir çizgidir ve bunu asla kabul etmez. Burada sana şunu söyler: “ben senin için her şeyi yapıyorum ama sen benim için hiçbir şey yapmıyorsun”. Sonra da kendini suçlu hissetmene başlıyorsun ve şöyle düşünüyorsun: “en ihtiyacım olan zamanda o benim kargomu teslim almıştı, ben nasıl bu insanı reddedebilirim”. Bu şekilde kendini suçlu hissetmeye başlıyorsun zamanla ve hiç istememene rağmen onun istediklerini yapan birisi haline geliyorsun. Şunu unutma ki sana değer veren bir insan sen çok yorgunken seni sadece kendi istediği için yoracak bir şey istemez. Dikkat etmen gereken ikinci nokta da burası aslında. Karşındaki insan yalnızca kendi isteklerini mi ön planda tutuyor, hiç istemediğin halde bunları bir şekilde yapmaya mı mecbur kalıyorsun bunları lütfen düşün.
Eğer çevrende narsist olduğunu düşündüğün biri varsa onu gözlerinin önüne getirmeni istiyorum. Şunu bir düşün; bu insan hiç kendini sürekli başkalarıyla kıyaslıyor mu? Kıyaslama ve rekabet bir narsistin en belirgin özelliklerinden biridir. Neden bunu yaparlar, çünkü narsisizm denen kişilik yapısını ortaya çıkaran şey, aslında bu insanların çok yaralı olmalarıdır. Geçmişlerinde aşağılanma, sürekli hor görülme gibi travmatik yaşantılar olduğu için kendilerini hep üstte görmek isterler. Bunun için de sürekli kendilerini diğer insanlarla rekabete sokarlar. Mesela senin için çok önemli olan bir başarı elde ettin diyelim, bunu bir narsiste söylesen hemen zihninde seninle rekabete girer. Sana şunu söyler: “bu çok güzel ama benim gibi sen de daha iyisini yapmalısın. Veya bunu herkes başarıyor, mesela ben de bunu yapabildim: fark yaratmak için daha çok çalışmalısın”. Bu cümlelerle ne yapmış oluyorlar, senin başarını aşağı çekiyor ve normalleştiriyor. Senin de yaptığın şeyle ilgili kendini takdir etmene izin vermiyor. Mesela konu sen değil de farkı bir şey olsun. Sen bir arkadaşının ceketini çok beğendin diyelim, narsiste de bunu söyledin “ya alinin ceketi çok güzel, iyi bir tercih yapmış”. O da sana şunu söyler: “aslında onu ben de alacaktım ama çok ucuz göründüğü için ben tercih etmedim”. Dikkat ettiysen sürekli kendi içinde bir rekabet halinde. Senin de başkalarını veya kendini övmene tahammül edemiyor. Dolayısıyla başkalarıyla kendini sürekli kıyaslayan birisi varsa bu insanın narsist bir kişi olma ihtimali çok yüksek.
Bir narsistin en ayırıcı özelliklerinden biri de eleştiriye asla açık olmamaları. Narsist birini eleştirsen de o bunu asla kabul etmeyecektir ve kendini savunmaya geçecektir. Mesela narsist biriyle ortak bir iş yapıyorsun diyelim, ama ona bu işi daha kolay yapabilmesi için kısayolları öğretiyorsun. Muhtemelen ondan şöyle bir cevap alırsın: “madem bu kadar biliyorsun gel kendin yap”. Yani hemen size tırnaklarını çıkarırlar. Bu yüzden narsist biriyle ilişki kurmak ve o ilişkiyi sürdürmek de çok zordur. Onun senden beklediği şey, yaptığı her ne olursa olsun-bu yanlış bile olsa onu takdir etmen ve övmen. Çünkü başkaları tarafından eleştirilmek ve yargılanmak narsistlerin yarasına tuz basmaya benzer. Bundan dolayı da eleştirileri bir saldırı olarak algılar. Sen aslında bir narsisti eleştirdiğinde onun üstün olduğu algısını da tehdit etmiş olursun. Bu yüzden de senin yorumlarına karşı ya çok çok umursamaz olur ve senin yorumunun bir saçmalık olduğunu sana söyler, ya da daha saldırganca “sen nereden bileceksin ki” gibi cümleler söyler. Dolayısıyla bir narsisti tanımanın en önemli maddelerinden biri de onu eleştirdiğinde onun gösterdiği tavırdır.
Aslında herkes kendinden bir miktar övgüyle bahsetmeyi sever. Ama narsist biriyle karşılaşırsan eğer aradaki farkı hemen anlayabilirsin. Dikkat et sürekli kendilerini överler. Fakat obunu yaparken durduk yere süslü hikayeler anlatmak yerine senin bir anlattığını küçümseyip, aynı hikâyenin kendi başarı versiyonlarını anlatırlar. Mesela iyi piyano çalıyorsun diyelim ve bir arkadaş ortamında bundan bahsediyorsun. İnsanlar da seni hayranlıkla dinliyor. Tam o anda tüm ilgiyi üstüne çekmek için “ben de çoook uzun zamandır çalıyorum, senin kadar bahsetmiyorum ama aslında bu işte çok iyiyim” gibi şeyler söyler. Belki de gerçekten çalıyordur ama çok az bir piyano bilgisi olsa dahi bunu ütopik şekilde anlatır ve bildiği o az bilgiyle senin becerilerini bastırıp tüm ilgiyi üstüne çeker.
Bir de tabii narsistleri tanımak için şunu bilmek önemli; geçmiş başarılarını tekrar tekrar anlatmaya bayılırlar. İnsanlardan övgü ve alkış almak için bunu sürekli yaparlar. Hatta bazen bir narsist konuşurken “neden sürekli kendinden bahsediyor” da diyebilirsin. Bunun sebebi diğer insanların dikkatini ilgisini kaybetmemek. Mesela bu başarı öykülerini anlatmaya başladığında üniversitedeki başarısını sıralayabilir, çok güzel veya yakışıklı sevgilileri olduğunu anlatabilir, herkesin onunla sürekli ilgilendiğini anlatabilir, bazen de hiç olmayan başarı hikayeleri yaratıp onları anlatabilir. Dolayısıyla ne olur? Herkesin gözünde ilgi çekici bir hale gelir.
Son olarak anlatacağım madde ise şu: narsistlerin empatiden yoksun olmaları. Yani bir narsistle ilişki içindeysen eğer senin duygusal ihtiyaçlarına karşılık vermediğini görürsün. Mesela bir konuda çok üzülüyorsun diyelim, karşında bir narsist varsa bu üzüntünü anlamış gibi görünür ama bu sadece onun taktığı bir maskedir. Seni anlamış gibi yapar ama içten içe de asla anlamaz. Çünkü bir narsist asla senin veya kendinden başka birinin duygularına önem vermez, onun için sadece kendi duyguları vardır, sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamaya çalışır. Ayrıca senin duygusal ihtiyaç ihtiyacına yanıt vermekten de rahatsız olur ve ona anlattığın üzüntünü yüzeysel olarak geçiştirir. Mesela “takma kafana, bunda ne var ki ben neler gördüm hayatta” gibi cümlelerle senin üzüntünü küçümser ve ilgilenmez. Dolayısıyla birine duygularını açarsan ve bu şekilde yanıt alırsan, bu insanın narsist olabileceğini söyleyebiliriz.
Eğer çevrende narsist bir insan olduğundan şüpheleniyorsan ve bu narsistleri tanımak istiyorsan unutma ki bu kişilik yapısını anlamak ve ona göre davranmak oldukça önemlidir. Ve yine unutma ki Narsist kişilerle iletişimde en önemli şey, kendi ihtiyaçlarını ve duygularını göz ardı etmemektir. Manipülasyon döngüsünden çıkmak, onların seni kontrol etmesine izin vermemek senin elinde.
Umarım bu video çevrendeki narsistleri tanımak adına senin için yararlı olur. Hakkında öğrenmek istediğin bir konu varsa yorumlarda belirtebilirsin, ben de bu konuyla ilgili senin için bir video çekebilirim.
Umarım hayatında her şey harika olur, kendine iyi bak!
