Depresyon, yalnızca kısa süreli moral bozukluğu ya da geçici bir mutsuzluk hali değildir. Psikolojide depresyon; haftalarca hatta aylarca sürebilen, kişinin ruh halini, düşüncelerini, enerjisini ve günlük yaşamını derinden etkileyen ciddi bir ruhsal bozukluktur. Depresyon yaşayan bir kişi, sanki üzerinde görünmez bir ağırlık taşıyormuş gibi hisseder. Hayatın renkleri solmuş gibidir; eskiden keyif aldığı şeylerden zevk alamaz, sürekli bir boşluk ve karamsarlık duygusu içinde yaşar.
Her yorgunluk depresyon değildir. Evet, bazen hayat çok zor gelir, üst üste stres yaşarız, uykusuz kalırız ve hatta kendimizi halsiz hissederiz. Ama bu çok normaldir. Çünkü gündemimiz sürekli değişebiliyor ve duygularımız da buna göre şekilleniyor.
Ama depresyon, bundan farklıdır.
Geçici bir moral bozukluğu değil, haftalarca hatta aylarca sürebilen bir ruhsal sorundur. Sanki üzerinizde görünmez bir ağırlık varmış gibi hissedersiniz ve bu his, bazen ne yaparsanız yap kolay kolay hafiflemez. Hayatın renkleri solmuş gibidir; eskiden keyif aldığınız şeyler artık aynı duyguyu vermez. Basit günlük işler bile gözünüzde büyür, enerjiniz ve motivasyonunuz tükenmiş gibi olur.
Ve çoğu zaman kişi, bu halin adını koymakta zorlanır. “Belki yorgunum, belki geçer” diye düşünür. Oysa ki depresyonun belirtilerini fark etmediğinizde, depresyon sessizce hayatınızın her alanını etkisi altına alabilir. İşte bu yüzden, depresyonun sinyallerini bilmek ve ciddiye almak çok önemlidir. İşte depresyonun en sık görülen 9 belirtisi:
Depresyonu normal bir iç sıkıntısından ayıran en kritik nokta, bu yoğun mutsuzluk halinin uzun süre devam etmesi ve günler geçtikçe hafiflemesi gerekirken tam tersine daha da ağırlaşmasıdır. Mutlu olmak için bir sebebiniz olsa bile, içinizdeki o derin karanlık hissi kaybolmaz.
Sanki hayatla aranızda kalın bir cam varmış gibi, olan bitene uzaktan bakarsınız ama gerçek anlamda içinde olamazsınız. Günün en güzel anlarında bile o huzursuzluk hep oradadır. Kimi zaman sabah uyanır uyanmaz başlar, kimi zaman da gün içinde aniden çöker. Ve bu his, kendi kendine kolay kolay geçmez.
Depresyon yaşayan biri, daha önce ona keyif veren ve ilgi gösterdiği şeyleri yapmak istemez. Eskiden büyük bir hevesle yapılan hobiler boş ve anlamsız gelir; sevilen dostlarla buluşmak mutlu etmez, hatta bazen gitmemek için bahaneler aranır. En sevilen yemekler bile eskisi kadar cazip gelmez, favori filmler veya diziler keyif vermez.
Zamanla bu ilgi kaybı günlük hayata da yansır; sorumlulukları yerine getirmek zor gelir, küçük işlerin bile üstesinden gelmek gözde büyür. “Hiçbir şey bana iyi gelmiyor, hayattan zevk alamıyorum” cümleleri sık sık tekrar edilir. Bu durum hem ruh halini hem de sosyal ilişkileri etkileyerek, kişinin kendini yalnız ve izole hissetmesine yol açar.
Depresyon belirtileri arasında en çok görülenlerden biri de sürekli yorgunluk ve enerji eksikliğidir. Depresyon yaşayan insanlar yeterli uykuyu alsalar dahi bitkin uyanırlar. Ayrıca bu bitkinlik hali gün boyu hatta haftalarca devam eder. Kendini sürekli yorgun hissedersin, hızlıca işlerini bitirip uyumak istersin. Bu yorgunluk sadece fiziksel değil, mental olarak da hissedilir. Sanki her hareket büyük bir çaba gerektiriyormuş gibi gelir. Sorumluluklar gözde devasa görünür. Genel olarak güne isteksiz başlanır ve hep uyuma isteği olur. Yani depresyon yaşayan kişi, bu mental ve fiziksel yorgunlukla birlikte kendini adeta yaşamaya zorlanıyormuş gibi hisseder.
Depresyonun bir başka belirtisi de uyku bozukluklarıdır. Bazı kişilerde aşırı uyuma isteği görülürken, bazılarında tam tersi uykusuzluk yaşanır. Gece boyunca sık sık uyanmak, uykuya dalmakta zorlanmak veya sabah çok erken uyanıp tekrar uyuyamamak depresyonda sıkça rastlanan durumlardır. Böylece kişi, kendini sürekli yorgun hissettiği ve bu yorgunluktan kurtulamadığı bir kısır döngüye girer.
Depresyon, dikkat ve odaklanma sorunlarına yol açar. Normalde kolayca yapılabilecek işler uzun saatler sürer. Konuşmaları takip etmek, kitap okumak, karar vermek veya dinlenilenleri anlamak zorlaşır. Bu durum günlük yaşamın kalitesini ciddi şekilde etkiler.
Depresyonun en önemli belirtilerinden biri de yoğun suçluluk ve değersizlik duygularıdır. Kişi sürekli kendini geçmişteki şeylerle suçlar ya da hiçbir şeyi doğru yapamadığını düşünür. “Keşke şöyle yapsaydım, ben hep yanlış yapıyorum” gibi cümleler zihinde döner durur. Arkadaşlardan veya iş çevresinden gelen olumlu geri bildirimler bile yok sayılır. Bu sürekli öz eleştiri hali, motivasyonu daha da azaltır. Depresyon, kişiye adeta hayatın hiçbir olumlu yönü yokmuş gibi hissettirir.
Depresyon iştah üzerinde belirgin etkiler yapar. Bazı insanlarda iştah kaybı görülürken, bazılarında aşırı yeme isteği ortaya çıkar. Sabah kahvaltısı yapmak bile gözde büyüyebilir ya da tam tersi sürekli atıştırmak, tatlı veya abur cubur yemek istenebilir. Bu sağlıksız beslenme düzeni kısa sürede kilo kaybına veya aşırı kilo artışına neden olur. Yeme alışkanlıklarındaki bu değişiklik, ruh haliyle doğrudan bağlantılıdır ve kişinin kendini daha halsiz ve bitkin hissetmesine yol açar.
Depresyonun en yıpratıcı etkilerinden biri umutsuzluk hissidir. Kişi geleceğe dair hiçbir olumlu beklenti taşımaz. Plan yapmak, hedef koymak veya hayal kurmak anlamsız gelir. Hafta sonu tatili bile “ne gerek var” diye düşünülebilir. Küçük bir aksilik bile büyük bir felaket gibi algılanır. Bu karamsar bakış açısı kişinin yaşam enerjisini tamamen tüketir.
Depresyonun ayırt edici noktalarından biri de kişisel bakımı ihmal etmektir. En basitinden duş almak, saçını taramak, kıyafetlerini değiştirmek veya evi toplamak bile büyük bir çaba gibi görünür. Zamanla kişi kendine özen göstermeyi bırakır, yemek yapmaz, kıyafetleri kırışık kalır. Fiziksel görünümle ilgilenmemek, ruh halini daha da olumsuz etkiler.
İşte depresyonun en sık görülen 9 belirtisi bu şekilde. Eğer kendinizde veya yakın çevrenizde bu işaretleri fark ediyorsanız, depresyonu ciddiye almanız çok önemlidir. Unutmayın, depresyon ve gün içerisinde yaşanan kısa süreli moral bozukluğu aynı şey değildir. Birisi farklı değişkenlerle oluşan geçici bir ruh hali; diğeri ise zamanında fark edilmediğinde hayatın her alanını etkileyen ciddi bir ruhsal sorun.
Depresyonun gerçekten detaylıca ele alınması gerektiğini düşündüğüm için bu konuyu tek bir içerikte bitirmek istemedim. Bu yazıda depresyonun ne olduğunu ve belirtilerini anlattım. Bir sonraki içerikte depresyondan kurtulmak için neler yapılabileceğine dair çözüm önerilerini paylaşacağım.
Umarım bu içerik işinize yarar ve daha mutlu, sağlıklı bir hayat sürmenize katkı sağlar.
